بازالت سنگی است از خانواده سنگهای آذرین بیرونی که پس از سنگ گرانیت میتوان گفت فراوانترین سنگ نه تنها در زمین، بلکه حتی در کره ماه و مریخ است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی و شناخت این سنگ پر کاربرد بپردازیم .
سنگ بازالت چیست ؟
سنگ بازالت سنگی است از خانواده سنگ های آذرین بیرونی که به دلیل کم بودن مقدار سیلیس آن، یک نوع سنگ قلیایی محسوب میشود.
این سنگ بخش اصلی پوسته اقیانوسی و سنگ اصلی آتشفشانی در جزایر اقیانوسی نظیر ایسلند، رئونیون و جزایر هاوایی است.
این سنگ مانند سنگ گرانیت از سرد شدن گدازه آتشفشانی به وجود میآید و فرایند تبدیل این گدازهها به سنگ بازالت چند روز تا چند هفته طول میکشد.
پس از سنگ گرانیت میتوان گفت که بازالت فراوانترین سنگ نه تنها در زمین، بلکه حتی در کره ماه و مریخ است. همچنین حدود 80% از سطح سیاره ناهید نیز از سنگ بازالت پوشیده شده است.
بازالت بیشتر از مواد معدنی مثل الیوین، پیروکسن و پلاژیوکلاز تشکیل شده و این سنگ سرشار از آهن و منیزیم است که وجود هر کدام از این موارد خواص متعددی به این سنگ داده است.
ویژگیهای سنگ بازالت
رنگ: در اصل رنگ بازالت خاکستری تا سیاه است اما به دلیل اکسید شدن با دیاکسید کربن رنگ آن میتواند قهوهای شود و یا زنگ بزند. حتی به دلیل فرآیند های ژئوشیمیایی ممکن است رنگ های دیگری نیز به خود بگیرند. این تنوع رنگی باعث شده که بازالت گزینه مناسبی برای استفاده در ساختمان سازی، معماری و راه سازی شود.
بافت و جنس: بازالت بافت متراکم و محکمی دارد. این سنگ حاوی حفرههایی است که با کانیهایی مثل کوارتز پر شده اند.
ترکیبات: بازالت بیشتر از مواد معدنی مثل الیوین، پیروکسن و پلاژیوکلاز تشکیل شده و این سنگ سرشار از آهن و منیزیم است که وجود هر کدام از این موارد خواص متعددی به این سنگ داده است.
منشاء: آذرین درونی
بافت: ریز دانه
سختی: 6.5
یک نکته جالب درباره سنگ بازالت:
اگر در مکانی سنگ بازالت وجود داشته باشد، مواد معدنی بازالت با دیاکسید کربن موجود در هوا ترکیب میشود و این امر جذب دیاکسید کربن و کاهش آلودگی هوا میگردد. پس میتوان گفت سنگ بازالت سازگار با محیط زیست است.
مزایای بازالت
- تنوع بالا در طرح و رنگ
- استحکام و مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت
- درصد افت وزنی کم در برابر عوامل جوی و سولفات سدیم
- درصد افت وزنی پایین در برابر سایش، ضربه، فشار
- مقاومت در برابر رطوبت و مواد اسیدی
- طول عمر بالا
- سازگار با محیط زیست
- چسبندگی مناسب و مطلوب
- قابل استفاده در ابعاد بزرگ
- جاذب دی اکسید کربن
برای درک بهتر این موضوع، پیشنهاد می کنیم نتایج آزمایش های فیزیکی سنگ بازالت را مشاهده فرمایید.
کاربردهای سنگ بازالت دانهبندی شده
- این سنگ برای تولید آسفالت مناسب است و توصیه می شود.
• بخش درشتدانه این سنگ (شن) برای تولید بتن مناسب است. این بدان معنی نیست که ریزدانه (ماسه) برای مصرف بتن مناسب نیست؛ بلکه بدان جهت است که تولید بخش ریزدانه با هزینه بالایی همراه خواهد بود و به دلیل شکستگی بسیار بالا کارایی بتن را پایین می آورد.
• این سنگ برای مصرف راه سازی به عنوان قشر اساس مناسب است.
• این سنگ برای استفاده در بالاست بسیار مناسب است.
• چنانچه رنگ سیاه یکنواخت خود را حفظ کند برای استفاده به عنوان کفپوش در محوطههای ویلایی بسیار مقاوم و زیباست.
عملکرد شرکت نوکانساز در خصوص سنگ بازالت به چه صورت است؟
مجتمع معدنی سنگ و فرآوری شرکت نوکانساز (سهامی خاص) در 70 کیلومتری جنوب تهران و در فاصله 11 کیلومتری شرق اتوبان قم واقع شده است. این مجتمع از خاور و جنوب به اراضی ری و از شمال به شهر حسنآباد فشافویه و از باختر به اتوبان تهران- قم محدود میشود.
شرکت نوکانساز از سال 1392 اقدام به تجهیز و بهرهبرداری از معدن دیر و مره نموده است و با بهرهگیری از بهترین دستگاهها و ماشینآلات صنعتی و با تجربهترین کارشناسان حوزه صنعت و معدن و همکاری با معتبرترین آزمایشگاههای کشور تاکنون سعی نموده بهترین و با کیفیتترین محصول را در اختیار متقاضیان قرار دهد.
از سال 1392 تا 1394 این شرکت به عنوان بهرهبردار معدن دیر و مره با مساحت عرصه 2.716.700 متر مربع اقدام به احداث سنگشکن شماره یک خود جهت خردایش و فرآوری همزمان ماده معدنی آهکی و مرمریتی نمود که بصورت دانه بندی در ابعاد مختلف و نیز پودر میکرونیزه، پودر سنگ و گرانول، جهت مصارف گوناگون تولید و به بازار هدف عرضه کرد.
در اسفند ماه سال 1394 درخواست اکتشاف ماده معدنی بازالت در معدن دیر و مره از سوی این شرکت در دبیرخانه سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران به ثبت رسید. پس از بازدید کارشناسان، موضوع مذکور مورد بررسی و تأیید قرار گرفت و دستور لازم مبنی بر تهیه طرح مقدماتی اکتشاف ابلاغ گردید که در نهایت منجر به صدور پروانه بهره برداری بازالت در سال 1396 شد.
در حال حاضر شرکت نوکانساز در معدن دیر و مره اقدام به بهرهبرداری از سنگ آهک، سنگ مرمریت و سنگ بازالت نموده است. معادن استخراجی فوق شامل سینه کارهای مختلف است که در ادامه جبهه کار سنگ بازالت معرفی می گردد.
همانطور که ذکر شد عملیات اکتشاف ماده معدنی بازالت از اسفند ماه سال 1394 شروع شد. کارشناسان محترم سازمان صمت تهران مبادرت به بررسی میدانی محل اجرای طرح نمودند که منجر به صدور مجوز انجام عملیات اکتشاف حین استخراج گردید. این مهم با عنایت به نادر بودن کانسنگ مذکور و کیفیت ویژه در آن منطقه، دستاوردی مهم برای شرکت نوکانساز تلقی میشود.
با توجه به ساختار آتشفشانی و مشخصات فیزیکی و شیمیایی بسیار مرغوب سنگ بازالت این معدن، عملیات استخراج به دو صورت استفاده از بیل مکانیکی و انفجار توسط مواد ناریه انجام میگردد.
شرکت نوکان ساز پس از بررسیهای فنی و مهندسی در پی عملیات استخراج و فرآوری این ماده معدنی باتوجه به نیاز پروژههای ملی موجود در منطقه نظیر، پروژههای راهسازی، راهآهن، شهرکسازی، مناطق ویژه اقتصادی و… اقدام به احداث سنگ شکن دوم خود در نزدیکی جبهه استخراج ماده معدنی مذکور با توان تولید 2500 تن در هر شیفت کاری نمود. به این ترتیب توان تأمین نیاز مصرف متقاضیان سنگ بازالت شامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران، وزارت راه و شهرسازی و شرکتهای تابعه، ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، شهرداریها، سازمان انرژی اتمی، صنایع تولید پشم سنگ، مؤسسات مجموعه سازندگی خاتمالانبیاء(ص) از جمله مؤسسات طاها، علیبن ابیطالب(ع)، فجر و شهید رجایی، کارخانجات تولید موزاییک و سنگهای مصنوعی و مجموعه های بخش خصوصی نظیر شرکت ماکادام شرق، سپندساز کهن، آباد آسفالت پارس و کارخانه آسفالت بنیسپل، در پروژه های ملی و منطقه ای نظیر آزادراه غدیر، منطقه ویزه اقتصادی ری، شهرک صنعتی شمس آباد، فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره)، راه اهن سریع السیر تهران-قم-اصفهان و…فراهم گردید.
بعنوان حسن ختام فعالیتهای شرکت نوکانساز بصورت دانش بنیان و با عنایت به خطمشی تولید در خصوص برقراری مؤثر میان سه عنصر دانش، صنعت و نوآوری صورت میپذیرد. بنابراین سیاست کلی این شرکت بر آن است تا رضایت کامل مشتری تأمین گردد که در ای راستا اهداف پیش رو عبارتند از:
– استفاده از تکنولوژی دانش فنی روز دنیا
– آموزش نیروی انسانی به منظور ارتقاء سطح دانش فنی و علمی ایشان
– بهبود مستمر کمی و کیفی تولیدات و محصولات معدنی
– تلاش در جهت تولید محصولات دارای ارزش افزوده و جلوگیری از خام فروشی
– ارتباط با بازارهای جهانی و حرکت به سوی تولیدات با استانداردهای بینالمللی
انواع سنگ بازالت
تولییتی: بازالت تولیتی دارای سیلیس بیشتر و سدیم کمتری میباشند. در این دسته بیشتر بازالتهای کف اقیانوس و سیلابی قرار میگیرند.
قلیایی: بازالتهای قلیایی برعکس بازالت تولیتی میباشند و از نظر سیلیس فقیر و از نظر سدیم غنی میباشند.
نتایج آزمایشگاهی سنگ بازالت
وزن مخصوص ظاهری، حقیقی، در حالت اشباع با سطح خشک و درصد جذب آب مصالح سنگی
نتایج آزمایش افت وزنی مصالح درشت دانه در برابر سولفات سدیم
نتایج آزمایش افت وزنی مصالح ریز دانه در برابر سولفات سدیم
درصد افت وزنی مصالح درشت دانه و ریز دانه در برابر سایش (لس آنجلس)
افت وزنی مصالح در برابر ضربه
افت وزنی مصالح در برابر فشار
درصد مصالح پولکی و سوزنی در مصالح ارسالی
نتایج آزمایش افت وزنی مصالح درشت دانه در برابر یخ و ذوب شدن
نتایج آزمایش افت وزنی مصالح ریزدانه در برابر یخ و ذوب شدن